Akdamar Adası

Akdamar Adası hususunda Van Gölü’nde irili ufaklı 4 ada vardır. Bunlar sırasıyla, Akdamar, Çarpanak, Adır ve Kuş adalarıdır. Adalar tarihi ve turistik özelliğe sahiptir ve 1990 yılında arkeolojik sit alanı ilan edilmişlerdir. Bu adalardan en çok bilineni ise hiç şüphesiz, barındırdığı efsanesiyle adından söz ettiren Akdamar Adası’dır. İşte aşık olduğu Tamara için Van Gölü sularında canını veren genç çoban ve Akdamar’ın hüzünlü hikayesi… Bu Efsane o günlerden günümüze hep anlatılmaktadır. Önce adanın adı AHTAMARA iken zamanla dil evrelerinden dolayı günümüze AKDAMAR olarak gelmiş olduğu halk arasında yaygındır. Bu hikâye Ermeni şair Hovhannes Tumanyan anlatımıyla efsaneleşmiştir.

Vakti zamanında bu adada yaşayan Ermeni baş keşişin, güzelliği dillere destan Tamar adında bir kızı vardır. Adanın çevresindeki köylerde çobanlık yapan bir genç bu kıza âşık olur. Genç çoban Tamar’la buluşmak için her gece adaya yüzer. Tamar ise her gece, karanlıkta yerini belli etmek için onu bir fenerle bekler. Bundan haberdar olan kızın babası, fırtınalı bir gecede elinde fenerle adanın kıyısına iner ve sürekli yer değiştirerek gencin boşuna yüzüp, gücünü yitirmesine sebep olur. Yüzmekten gücünü yitirip, yorulan genç çoban boğulur ve boğulmadan önce son nefesiyle “Ah Tamar!” diye haykırır. Bunu duyan kız da hemen ardından kendini gölün sularına bırakır. O günden sonra ada Ah Tamar! ismi ile anılmaya başlanır.

Akdamar Adası Hakkında

Akdamar Adası Hakkında bir de kilisesi vardır.Akdamar kilisesi; Van Gölü’nün içindeki en büyük ada olan Akdamar Adasından ismini almıştır. Akdamar Kilisesi yörede hüküm süren Vaspurakan hanedanından Kral I. Gakik tarafından M.S. 915-921 seneleri arasında Mimar Keşiş Manuel’e yaptırılmıştır. Kiliseyi yaptırmalarının amacı Kudüs’ten İran’a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van’a getirilen Hakiki Haç’ın bir parçasını orada muhafaza etmektir.

Kilise, Akdamar Adasının güney doğusundadır. Ortaçağ Ermeni sanatını yansıtır Kilise, merkezi kubbeli, dört yapraklı yonca biçimli haç planında yapılmıştır. Tarihçiler, Ermeni Kralı Gagik’in bu kiliseyi yaptırmak için pek çok yerden mimar ve usta getirdiğini söylüyor.Dış cephe kırmızı kesme tüf taşlarından oluşur. Ayrıca alçak rölyef şeklinde işlenmiş bitki ve hayvan motifleriyle süslenmiştir. 021 yılında Vaspurakan Krallığı yıkılınca 1113’te bu yapı manastıra dönüşmüştür ve Ermeni Patrikliği merkezi olmuştur. Akdamar kilisesi manastır olduktan sonra “Kutsal Haç Kilisesi” ismiyle bilinir.

Akdamar Adası efsanesinin Şiiri

Ahtamar / Ermeni şair Hovhannes Tumanyan

Şen ve güleç Van Gölünün

Küçük kıyı köyünden

Suya girer gizliden

Her gece bir nevcivan.

Suya girer kayıksız,

Pazusuna güvenir,

Suyu yarar yüzerek

Karşı adaya doğru.

Loş adadan sessiz sakin

Bir ışık var çağıran,

Onun için ışıldayan

Bir işaret durmadan.

Güzel Tamar geceleri

Böyle ateş yakıyor,

Ve sabırsız bekliyor

Orada sessiz,gizlice.

Deniz durmaz,çalkalanır,

Gencin kalbi çırpınır,

Dalgaları kükrer coşkun

Oysa yüzer korkmadan.

Tamar ise heyecanla

Onu bekler kıyıda,

Suyun sesi her kulaçta

Vücudunu titretir.

Sustu zifiri kıyıda

İşte kara bir gölge,

Evet,bu o…Buluştular

Kuşku dolu gecede.

Dalgaları Van Gölünün

Tek okşayan kıyıyı,

Ayrılıyor adadan

Fısıldayıp gizemle…

Onlar ise sevişirken

Gök kubbenin altında,

Dedikodu dalgalarda,

Şuh,ahlaksız Tamar’a.

Genç kızınsa yüreğinde

Çırpınışı sevginin,

Delikanlı döğüşürken,

Azgın,kızgın denizle.

Ancak kötü birileri

Sırlarını öğrendiler,

Ve karanlık bir gecede

Meşaleyi söndürdüler.

Sonsuz sularda kayboldu

Şaşkın,cesur genç aşık,

Rüzgarlarda tek bir ses var:

İniltiler:”Ah! Tamar! …”

Sesler çılgın kayalarda

Yankılanır durmadan,

Deniz kükrer,köpürür,

Kah bir derin ıslık çalar

Bazen inler:”Ah! Tamar! …”

Sabah vakti,deniz yorgun

Bir cesedi getirdi,

Dudağında,titrek,donuk,

İki sözcük:

Sanki ölüm sırasında

Mırıldanmış:”Ah! Tamar! …”

O gün,bugün

Bu adanın bir adı var:

“Ahtamar”

Hovhannes Tumanyan